De vereniging Familie- en erfrecht Advocaten Scheidingsmediators (vFAS) ziet een toename van samenwonenden die problemen krijgen wanneer zij uit elkaar gaan. Vooral omdat veel stellen hun zaken juridisch niet goed kunnen regelen.
Mensen treden minder snel in het huwelijk
Er wonen zo’n miljoen stellen bij elkaar zonder getrouwd te zijn. In 400 duizend gevallen hebben ze kinderen. In 1995 was slechts 12 procent van de samenwoners ongehuwd. In 2021 is dat verdubbeld naar 24 procent.
Alexander Leuftink, vFAS-voorzitter, ziet een tendens dat mensen minder snel in het huwelijk treden. “Ze leven meer informeel samen. Dus niet getrouwd, maar gedragen zich wel zo: ze kopen een huis, een auto, gaan gezamenlijk een bankrekening aan en krijgen kinderen.” Dat gaat gedurende de relatie goed, maar op moment dat partijen uit elkaar gaan, ziet de vereniging in toenemende mate problemen. “Omdat er niets is geregeld.”
Onder de armoedegrens
Bram Hogendoorn promoveerde deze maand op het thema ‘scheiding en ongelijkheid’. “Eigenlijk zien we dat vrouwen over de hele breedte gevolgen ervaren van scheiding. Hoog en lager opgeleid. Lager opgeleide vrouwen belanden vaker onder de armoedegrens”, zegt Hogendoorn. “Daarvan komt 58 procent onder de armoedegrens in het jaar van de scheiding.” Het zijn met name vrouwen met kinderen.
Afspraken vastleggen in een samenlevingscontract
De wet heeft niets geregeld voor samenwoners. Het is dus belangrijk om afspraken vast te leggen. Dat kan in een samenlevingscontract. Daarin kun je aangeven welke spullen van jou persoonlijk zijn en wat gezamenlijk is. Dit geldt ook voor de schulden. Je kunt ook afspraken maken over de financiën. Denk aan het geld voor de boodschappen of voor het gas, water en licht. Maar ook wat er moet gebeuren met het huis of pensioen als je uit elkaar gaat.
Belangrijkste verschillen met trouwen en geregistreerd partnerschap
- Als je samenwoont, is je relatie niet officieel vastgelegd. Er gelden geen rechten en plichten;
- Fiscaal partnerschap en het krijgen van een partnerpensioen moet je zelf regelen;
- Als je samen kinderen krijgt, heeft alleen de biologische moeder automatisch het gezag;
- Er is geen gemeenschap van goederen en er is ook niets geregeld als je uit elkaar gaat. Behalve onderhoudsplicht voor gezamenlijke kinderen;
- Bij het overlijden van één van de partners is de andere partner geen erfgenaam. De gezamenlijke bezittingen worden gelijk verdeeld onder de partner die achterblijft en de familie van de overleden partner.